UL. DŁUGA 7

PAŁAC RACZYŃSKICH

Pierwsze projekty, na których prawdopodobnie znajduje się już częściowo przedstawiony pałac, pochodzą z 1699r., kiedy budowano kamienicę dla rajcy miejskiego Jakuba Schultzendorffa (projekt Tylmana z Gameren). W latach 1787-1789 całe założenie przebudował Jan Chrystian Kamsetzer na potrzeby Kazimierza Raczyńskiego. W 1827r. pałac odkupił Rząd Królestwa Polskiego i umiescił tutaj biura Komisji Rządowej Spawiedliwości.  Od 1919 mieściło się tutaj Ministerstwo Sprawiedliwości, a roboty renowacyjne przeprowadził Marian Lalewicz. W 1944r. działał tutaj szpital powstańczy, który zlikwidowano zabijając personel oraz rannych, na samym końcu podpalając budynek. Odbudową założenia zajął się Władysław Kowalski i Borys Zinserling. Obecnie działa tu Archiwum Główne Akt Danych.

Pałac posiada trzynaście osi, ze środkowym ryzalitem posiadającym siedem osi. Wewnątrz niego wysunięty jest jeszcze jeden, trójosiowy, zakończony na szczycie frontonem. W tympanonie zwraca uwagę płaskorzeźba głowy Temidy (Mieczysław Lubelski), greckiego uosobienia sprawiedliwości, nawiązujące do roli, którą pełnił pałac. 

Za nią znajduje się attyka z tralkowaniem nawiązującym do podobnego umieszczonego nad wejściem głównym do pałacu. Zarówno kolumny w centralnej części jak i pilastry boczne posiadają kapitel w stylu jońskim (widoczne „baranie rogi”). Trzy okna w części centralnej posiadają naczółki zwieńczone tympanonem, natomiast trzy mniejsze, umieszczone na wyższej kondygnacji, posiadają parapety znajdujące się na małych kroksztynach. Parter budynku pokryty jest boniowaniem. 

Stojąc vis a vis wejścia, warto zwrócić uwagę na dwie kamienne bryły znajdujące się po dwóch stronach drzwi. W każdej z nich znajdują się specjalne dziury, w których niegdyś znajdował się specjalny płyn i tutaj przed wejściem do wnętrza, gaszono pochodnie. 

Na uwagę zasługują również dwie dawne lampki uliczne z adresem i dawną numeracją. Na elewacji z lewej strony znajduje się również napis „Metryki Koronne”. 

  

Cała dolna część budynku posiada autentyczne ślady po kulach z okresu ostatniej wojny..